woensdag 20 augustus 2014

Wat is een depressie?

Ik heb dit stukje al een tijdje geleden in elkaar gezet en met de recente dood van acteur en komiek Robin Williams leek het me wel een goed moment om dit onderwerp eens verder te belichten.

Eén op de tien mensen krijgt in zijn leven te maken met een ernstige depressie, waarbij het gevoel van eigenwaarde en het humeur zo diep zinken dat het bestaan ondraaglijk lijkt. Je voelt je gevangen in je eigen omgeving. Je vindt nergens meer plezier in, vermijdt contact met andere mensen en wordt gekweld door problemen en (zelfmoord)gedachten.

Depressie beïnvloedt naast het rationele gedeelte in de hersenen vaak ook lichamelijke processen, slaapproblemen, vermoeidheid, minder eetlust en een verstoorde spijsvertering.

Onderzoekers denken dan ook dat depressies niet op één plek in de hersenen tot stand komt, maar dat de ziekte ontstaat als zenuwprocessen in verschillende delen van de hersenen uit balans raken. Al in 1999 bewees Helen Mayberg, die nu aan de Emory University School of Medicine in Atlanta, Georgia (VS) werkt, dat als de depressie bij patiënten afname na behandeling, de activiteit in twee gebieden van de buitenste laag van de frontale kwab steeg, en daalde in een ander deel van de hersenschors, dat diep in de hersenen ligt.
Als gezonde proefpersonen aan iets triests moesten denken en in een korte, depressie-achtige toestand vervielen, gebeurde juist het tegengestelde: de activiteit daalde in de twee buitenste gebieden van de hersenschors en steeg in het diepere deel.

Dit diepliggende gebied in de hersenen noemen we Brodmann area 25 (zie afbeelding).
En het blijkt van doorslaggevende betekenis te zijn voor de ontwikkeling van depressie.


De meeste mensen zien depressies als een kleine neerslachtige bui, die iedereen wel eens heeft. Toch zit dat werkelijk heel anders. De gedachten en stofjes die een gedeprimeerd-brein produceren werken zo intens in op het lichaam dat de mensen zichzelf letterlijk 'gevangen' voelen.

Vaak hoor je mensen zeggen: ''Zie het toch van de positieve kant. Het komt wel weer goed.''
Nou, als het zo makkelijk was, was er volgens mij niemand meer depressief. Je kunt zo'n dergelijke uitspraken vergelijken met het vertellen tegen een coma-patiënt dat hij of zij wakker moet worden.
Als de hersenen alle delen verdoven die je 'normaal' laat functioneren is dat toch onmogelijk?

Onze hersenen zijn de bestuurders en keuze-maak-machines van het lichaam. Er zit geen mannetje in het hoofd van iemand met een depressie, maar er raken (zoals ik hierboven al schreef) zenuwprocessen uit balans. Dit komt door honderden uitwendige factoren waar we óók geen controle over hebben. Zelfs genetische aanleg kan een rol spelen. Zo hebben kinderen van ouders met een depressie drie keer zo grote kans om het ook te krijgen.

Je omgeving speelt ook een grote rol. Depressies komen wat vaker voor bij mensen met een lage opleiding, mensen zonder een betaalde baan of met tijdelijk werk, inwoners van grote steden, alleenstaanden, gescheiden mannen, gedetineerden en vluchtelingen in asielzoekerscentra.
Ook hebben de levensgebeurtenissen van mensen grote invloed. Mishandeling en verwaarlozing tijdens de jeugd maken de kans groter.
Het meemaken van traumatische gebeurtenissen bij volwassen spelen ook mee. Dit verklaard bijvoorbeeld depressies bij vluchtelingen.
Depressie kan ook een reactie zijn op pijn of verlies - verlies van werk en relaties of weten dat een (lichamelijke) ziekte het leven korter zal maken.

Bij sommige ziektes als kanker, beroerte, multiple sclerose, ziekte van Parkinson, hormonale aandoeningen, infecties of stofwisselingsziektes is depressie weer een verschijnsel van die ziekte. En niet te vergeten zijn er ook verschillende medicijnen zoals bloeddrukverlagers, hormonen, en Parkinson-middelen die depressies kunnen veroorzaken.

Dit zijn nogal wat oorzaken op een rij voor die 'simpele' uit-balans-raking van zenuwprocessen. Heel interessant allemaal, maar wat ik ook met dit stukje wil bereiken is mensen laten zien dat je een depressie écht een ziekte mag noemen. In de eerste zin van dit artikel benoemde ik de dood van acteur en komiek Robin Williams en zijn recente dood, die een prikkel vormde om dit artikel opnieuw te schrijven.

Over zijn overlijden las ik een mooi stuk op het internet. Ik kan de titel van het artikel niet honderd procent reproduceren maar het was zoiets als: ''Robin Williams did not die from suicide'', ''Robin Williams is niet gestorven door zelfmoord''. Het klonk eerst als een 'lokkende' titel die een journalist had bedacht om mij het stuk eerder te laten lezen, maar niets was minder waar. In het stuk beweerde de schrijver dat de titel ook daadwerkelijk klopte. Zover ik wist is de acteur dood aangetroffen in zijn woning, waarin hij zelfmoord had gepleegd door ophanging.

''Ohjeej'', dacht ik. ''Zit ik weer op zo'n 'conspiricy-site' waarin beweerd wordt dat alle bekende dode mensen ergens in een grot leven en niet echt dood zijn.''

Maar ook die gedachten bleek niet waar te zijn. De schrijver eindigde het artikel met een mooie zin, die het hele stuk en de titel liet kloppen. En met deze zin wil ik dit artikel afsluiten.

''Robin Williams didn't die from suicide. He died from depression.'' 

©Thyme van den Beuken





Geen opmerkingen:

Een reactie posten